Diabet by Ümit Yılmaz 1
Diabetes Mellitus
Teşhis Hakkında:
Neden: Pankreas karın boşluğunda bulunan bir organdır. İki temel görevi vardır. Birincisi, sindirime yardımcı olacak enzimleri ve ikincisi, kandaki şekerin metabolizması ve organlar tarafından kullanılmasını sağlayan hormon olan insülini üretmektir.Diabetes Mellitus, kısaca diyabet olarak adlandırılır. Diyabet hastalığı hem kedilerin hem de köpeklerin yakalanabildiği bir hastalıktır. İnsülin yeterince üretilemediği zaman organlar kandaki şekeri işleyemezler ve kandaki şeker miktarı artmaya başlar. Tıpkı insanlarda olduğu gibi.
Diyabetin de iki tipi vardır. Tip 1 diyabet, yeteri kadar insülin hormonu üretilmediği zaman oluşur. Tip 2 de insülin hormonu yeterince üretilir ancak işlenemez. Tip1 diyabet ömür boyu kalıcı bir hastalıktır. Tip 2 diyabette ise geri dönüşüm mümkündür.
Diyabet kedi ve köpeklerde en sık rastlanan hormon hastalığıdır. Genellikle orta yaş ve ilerisindeki kedi ve köpekleri tutar. Her ırk hayvanda görülebilir. Köpeklerde dişiler, kedilerde ise erkekler hastalığa daha yatkındır.
Nedenleri denildiği zaman, genetik yatkınlık, enfeksiyon hastalıklar, pankreasın hormon üreten kısımlarını etkileyen bağışıklık sistemi hastalıkları ( Hormon üreten kısımlara saldırarak insülin üretimini azaltır.) , Pankreatit yani pankreasın yangısı, kortizonlu ve progesteron içeren ilaçlar, diğer risk faktörleri hayvanın kısırlaştırılmamış olması ve şişmanlıktır.
Diyabetik hayvanlar bakteriyel ve mantar hastalıklara yakalanmaya daha eğilimlidir. İdrarlarında bulunan şeker dolayısıyla çok daha kolay bakteri ürer ve idrar yolu hastalıklarına sık yakalanırlar. (ve zor iyileşirler.)
Çoğu diyabetik hayvan hafif ya da orta dereceli belirtiler gösterir. En ciddi şeker hastalığı belirtisi ketoasidozdur. Ketoasidozlu hayvanların nefesi aseton kokar. Ciddi bir durumdur ve acilen müdahale edilmezse ölüme neden olabilir.
Teşhis:
Diyabet in çok genel belirtileri olmakla birlikte aşırı su tüketimi, aşırı idrar yapma, kilo kaybı ve aşırı yemek yeme gibi belirtiler şeker hastalığını düşündürür. Veteriner hekiminiz genel muayene esnasında şeker hastalığından şüphelenirse bir takım laboratuvar testleri isteyecektir. Bunlar içinde idrar ve kan analizleri, röntgen çekimi olabilir.Diyabet hastalığının tedavisi karışık ve zorlayıcı olabilir. Hasta sahibi sabırlı olmalıdır. Bu hastalığa tutulan hayvanlarda hastalığın seyri, hiçbir zaman birbirine benzemez.
Teşhis ile Yaşamak:
Şeker hastalığı tedavi edilmezse hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Diğer taraftan pek çok hayvana diyabet teşhisi konuluyor, uygun bir tedavi programıyla sağlıklı bir hayvanınkine yakın bir hayat kalitesiyle beklenen ömür uzunluğu boyunca güzel bir hayat yaşıyorlar. Diyabet hastalığına sahip hayvanların sahipleri iyi bir gözlemciyse, konu ile ilgili bilgileri öğreniyorsa, hayvanının sağlığını takip ediyor, kontrol muayenelerine gidiyorsa neredeyse hiç sorun çıkmaz.
Diyabetli hayvanın hayatındaki en önemli şey rutindir. Öğünler ve ilaçları günün hemen hemen aynı saatlerinde verilmelidir. Aşırı egzersizlerden kaçınılmalıdır. Ancak günlük kontrollü egzersiz önerilir. Örnek olarak belli bir parkurda yürüyüş verilebilir. Rutinler kan şekerindeki dalgalanmaları en aza indirecektir.
Tüm ilaçları reçete edildiği gibi kullanmak önemlidir. Bu ilaçlar kandaki şeker düzeyini düzenleyerek diyabetik hayvanın yaşam kalitesini arttırır. Bazı dönemde kediler bir süre ilaç kullanmalarına gerek kalmaz. Bu dönem diyabetik balayı olarak adlandırılır. Pek azı da olsa bazı kediler bir daha ilaç kullanmak zorunda kalmazlar.
Eğer hayvanınız insülin kullanıyorsa nasıl saklayacağınız ve uygulayacağınız konusunda veteriner hekiminizin söylediklerine uyun.
Bazı hazır mama markalarının diyabetik hayvanlar için hazırladığı ürünler vardır. Bu tip ürünler hayvanın yaşam kalitesini arttırır. Eğer hayvanınız bu tip mamaları yemiyorsa gıdayı değiştirmeden önce veteriner hekiminizle konuşun. Diyabetik hayvanların gıdasını değiştirme işi oldukça önemlidir. Hayvanınızın içebileceği taze suyu her zaman bulunsun.
Diyabet teşhisi konulduktan sonra ilk bir kaç ay için veteriner kliniğine sık gitmeniz gerekir. Bu tedavinin bireysel olarak ayarlanması için gereklidir. İnsülin enjeksiyonlarına minimum dozda başlanır ve en uygun doza kadar kademeli arttırılır. Bu aşırı insülin yapılarak kan şeker düzeyinin aşırı düşmesini önlemek için gereklidir.
Diyabet hastalığında amaç kan şekeri düzeyinin aşırı dalgalanmalardan korumaktır. Bu şeker hastalığının semptomlarını en aza indirir ve hayvanın yaşam kalitesini arttırır.
Diyabet teşhisi konulmuş hayvanlar eğer kısırlaştırmamışsa en uygun zamanda kısırlaştırılmalıdır. Eğer progesteron veya kortizonlu ilaçlar kullanıyorlarsa bunlar uygun bir şekilde kesilmelidir.
Ketoasidoz şeker hastalığının en tehlikeli metabolik belirtisidir. Acil bir şekilde klinik şartlarında müdahale edilmesi gerekir. Yoğun bakıma alınan ketoasidozlu hayvanlardan üçte biri hayatını yoğun bakım ve tedavi şartlarına rağmen kaybetmekdedir.
Diyet ve kilo kontrolü şeker hastalığında esastır. Basit şekerler kan şekeri hızla yükselttiği için kaçınılması gereken gıdalardandır. Kompleks şekerler olan nişastalı yiyecekler kana daha yavaş karıştığı için şeker hastalarının karbonhidrat kaynağı kompleks şekerlerden seçilmelidir. Lif miktarı şeker hastalarının diyetinde çok daha yüksek olmalıdır. Bunun iki faydası vardır. Birincisi bağırsaklardan şeker emilim hızını düşürür. İkincisi kilo kontrolünde etkilidir. İdeal kiloya ulaştıktan sonra orada kalmak şeker hastaları için hedeftir.
Bazı kediler sadece diyetle insüline ihtiyaç kalmadan hayatlarına devam edebilirler.
Diyabetli hayvanlarda katarakt gelişebilir ve kan şekeri düzenlenmeden sonuç alınamaz. Operasyonla birlikte veya öncesinde şeker hastalığı kontrol altına alınmalıdır.
Neleri yapmalısınız?
Şunu kabul etmelisiniz, şeker hastalığı tamamen iyileşmez ancak güzel bir şekilde idare edilebilir. Hasta sahibi sabırlı ve bilgili olmalıdır. Şeker hastalığı özellikle laboratuar testlerinden dolayı biraz tuzluya mal olabilir.Şeker hastalığı uygun tedavi edilmez ya da hiç tedavi edilmezse ölümcül bir hal alır.
Eğer insülin enjeksiyonundan sonra hayvanınız kendini kaybederse acilen ağzına pekmez reçel bal gibi şekerli yiyecekler koyun ve acil kliniğe gidin.
Bütün kontrol muayenelerini kaçırmadan takip edin. Bu özellikle kan şekeri düzenlenene kadar çok önemlidir.
İnsülin enjeksiyonunu nasıl yapacağınızı veteriner hekiminiz öğretmelidir. Sorun.
Herhangi bir konuda anlamadığınız bir şey varsa veteriner hekiminize sormaktan çekinmeyin. Gerekirse not alın.
Neleri Yapmamalısınız?
Eğer hayvanınız için reçete edilmediyse hiç bir şeker ilacını kullanmayın. komşunuzu hayvanına iyi gelen sizin hayvanınız için ölümcül olabilir.Kafanıza göre ilacı kesmeyin. Eğer kullanılan ilaçla ilgili sıkıntı varsa veteriner hekiminize söyleyin.
İnternette gördüğünüz her bilgiyi doğru sanmayın. Pet shopta çalışanlar, çok bilen komşular, sizi yanıltmasın. Bilgilenmek için kaynağa ihtiyacınız varsa veteriner hekiminize sorun. Sizi doğru bilgilere yönlendirecektir. (burayı okuyorsanız doğru yerdesiniz demektir:)
Veterinerinizi Ne Zaman Aramalısınız?
Eğer hayvanınız kötüleşiyorsa,İlaçlarını reçete edildiği gibi uygulayamıyorsanız
Tedavinin şu anki aşaması ve hastalıkla ilgili bilgi edinmek istediğiniz zaman.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder